Ας ξεκαθαρίσω από την αρχή ότι οι όποιες σκέψεις διατυπώνονται εδώ δεν αφορούν μιαν εθνική Αριστερά· αφορούν την ευρωπαϊκή Αριστερά, αν είναι θεμιτός ένας τέτοιος όρος.
Ουσιαστικά, οι σκέψεις αυτές παρακολουθούν την πορεία της Αριστεράς από πολλά χρόνια στην καθίζησή της έως το σημερινό κατάντημά της- την περίπου εξαφάνισή της. Ας διευκρινίσω πρώτα όμως τι περιλαμβάνω σε αυτό που λέω Αριστερά· γιατί και οι όροι έχουν την ιστορικότητά τους- την ιστορία τους. Αριστερά ονομάζω, στο κομματικό- πολιτικό επίπεδο, ό,τι ονομάζουν έτσι στην Ευρώπη: από τα σοσιαλιστικά κόμματα και πέρα, μαζί με αυτά.
Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, δυτικές όπως λέμε, η διάκριση είναι Αριστερά- Δεξιά. Ας μου επιτραπεί να το πω με δικά μου λόγια: Αριστερά είναι ό,τι δεν είναι εναντίον της κοινωνίας, ό,τι έχει στραμμένο το βλέμμα σ΄ αυτήν, στους ανθρώπους· ό,τι καταστρώνει το πολιτικό πρόγραμμά του σύμφωνα με τα αιτήματα της κοινωνίας σε κάθε ιστορική στιγμή· αυτό το τελευταίο, το «σε κάθε ιστορική στιγμή», να το προσέξουμε - έχει μεγάλο πολιτικοϊδεολογικό βάρος. Είναι, λοιπόν, πολλά χρόνια τώρα που αυτό το οποίο ονόμασα Αριστερά έχει όλο και μικρότερη απήχηση στις ευρωπαϊκές κοινωνίες, που εκδηλώνεται με πολλούς τρόπους- όχι μόνον με την ψήφο· μετά την κατάρρευση των σοσιαλιστικών καθεστώτων στην Ευρώπη.
Με την πτώση του Τείχους, του συμβόλου τής αναίμακτης- γιατί δεν το λέμε;- κατάρρευσης των κοινωνικοπολιτικών συστημάτων αυτού που συλλήβδην ονομάσαμε «υπαρκτός σοσιαλισμός», τα γνωστά και σε αυτόν τον τομέα παπαγαλάκια αστραπιαία μίλησαν για τον «θάνατο του Μαρξ»!
Τα παπαγαλάκια είχαν πείσει ακόμη και αριστερούς ότι γι΄ αυτό πρόκειται- πόσοι μαρξιστές είχαν τότε πει ότι αυτά τα συστήματα μόνο με τη διδασκαλία του Μαρξ δεν είχαν σχέση; Ποιος είχε τολμήσει να πει ότι δεν επρόκειτο για κοινοκτημοσύνες και κοινωνικοποιήσεις, αλλά για άγριο γραφειοκρατικό κρατικό καπιταλισμό; για ό,τι δηλαδή ήταν αντίθετο με αυτά που ζητούσε ο Μαρξ; Στο σημείο αυτό, λοιπόν, άρχισαν να ανθούν οι διάφορες, μαρξικές τάχα μου, αποδομήσεις, οι διάφοροι μεταμοντερνισμοί και τα παρόμοια. Την ώρα που η ανάπτυξη της ηλεκτρονικής επανάστασης άρχιζε να δημιουργεί εντελώς διαφορετικές κοινωνικές σχέσεις, μια διαφορετική κοινωνία. Πιστεύω ότι εκεί ακριβώς, σε εκείνην την ιστορική ανατροπή, τα απομεινάρια από ό,τι θα μπορούσε να λέγεται κομμουνιστικό, αριστερό, έχασαν τον μπούσουλα: στην παραζάλη του ό,τι από τα παλαιά συστήματα δεν πέρασε αυτομάτως στην απέναντι όχθη, δηλαδή το μικρότερο κομμάτι, στην προσπάθειά του να ανασυγκροτήσει έναν αριστερό λόγο- να μην παραδοθεί πλήρως- έχασε τα βήματα της Ιστορίας· αυτή έτρεξε πολύ πιο γρήγορα.
Έτσι άρχισε η καθίζηση· οι όποιες προσπάθειες ανανέωσης, προσαρμογής, διαμόρφωσης ενός σύγχρονου αριστερού λόγου επιχειρήθηκαν με παλαιά υλικά και αναμείχθηκαν στη δίνη των κοινοβουλευτικών προοπτικών προτού μορφοποιηθούν. Και, δυστυχώς, χωρίς να συναντηθούν με την κοινωνία- η κοινωνία δεν μπορούσε να περιμένει άλλο.
Για να παρακολουθούμε τώρα τις ευρωπαϊκές κοινωνίες με τη δημοκρατική- επαναστατική παράδοση που όλοι ξέρουμε να τις διαχειρίζονται- και να τις μεταχειρίζεται- οι μπερλουσκόνηδες, οι σαρκοζήδες και οι μπαρόζοι- ή μήπως και οι «βλαστοί»; Όλοι μιλούν για συντηρητικοποίηση της κοινωνίας. Σύμφωνοι! Πότε θα ψάξουμε πώς έγινε αυτή; Πότε θα ερευνήσουμε και θα μελετήσουμε το γιατί; Κι αν βρούμε ότι η απουσία της Αριστεράς είναι η μία τουλάχιστον από τις κύριες αιτίες;
Η Αριστερά δεν μπορεί να είναι Αριστερά αν το βλέμμα της δεν ξεκινάει από την κοινωνία και δεν μένει καρφωμένο εκεί· αν δε γνωρίζει με ποια κοινωνία έχει να κάνει και δεν έχει πρόγραμμα που να προωθεί την ανάπτυξή της· αν δεν έχει συλλάβει την ταχύτητα της Ιστορίας σήμερα. Χρειάζεται νέα Αριστερά· και το νέο δεν χτίζεται ποτέ στέρεα με παλαιά υλικά.
Ίσως μερικοί σκεφτούν ότι μιλώ για τη δική μας Αριστερά και αυτά που συμβαίνουν με Συνασπισμό- ΣΥΡΙΖΑ· όχι. Μπορεί να είναι αφορμή· γιατί αυτά που γίνονται στη δική μας Αριστερά, η σύγκρουση, μακάρι να γίνονταν συχνότερα και σκληρότερα· αρκεί η βάση τους να ήταν ιδεολογική - ο ίδιος βλέπω και ολίγη τέτοια στο βάθος.
Βασίλης Κρεμμυδάς, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ΤΑ ΝΕΑ, 15 Σεπτεμβρίου.
Συνέχεια...
Απόκρυψη...
Αναρτήσεις
