Θα νοιώσουν μέρος από τη δικαίωση που τους αναλογεί οι σμυριδεργάτες…

ΚΟΙΝΗ ΕΙΣΗΓΗΣΗ:

ΑΠΕΡΑΘΙΤΙΚΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ,
ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΚΟΡΩΝΙΔΙΑΤΩΝ,
ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΚΕΡΑΜΩΤΗΣ
ΚΑΙ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΜΕΣΩΤΩΝ-ΣΚΑΔΙΩΤΩΝ

ΘΕΜΑ: ‘‘ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΠΡΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΥ ΠΑΡΚΟΥ ΕΞΟΡΥΞΗΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΣΜΥΡΙΔΑΣ ΣΤΗΝ ΝΑΞΟ’’

Επιμέλεια εισήγησης: Ιάκωβος Β. Γιακουμής , Χημικός Μηχανικός ΕΜΠ

Η Ναξία Σμύρις (σμυρίγλι κατά το τοπικό ιδίωμα) εξορύσσεται από τα σπλάχνα του βουνού Αμμόμαξη (βρίσκεται ανάμεσα στα χωριά Απεράθου και Κόρωνος της ορεινής Νάξου) από το 1825, έχοντας προσφέρει σημαντικά οφέλη στην εθνική οικονομία.

Σημειώνεται ότι, το 1926 η συνολική πρόσοδος της Ελλάδας από την εξαγωγή Σμύριδος ήταν 1.000.000 χρυσές δρχ. ετησίως (έναντι 500.000 χρυσών δρχ. από όλα τα άλλα ιδιωτικά και δημόσια μεταλλεία).

Η σμύριδα ετίθετο υπέγγυα στον Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο (Δ.Ο.Ε.) για τα χρέη του Ελληνικού Δημοσίου από το 1850 έως το 1950.

Στην περίοδο της ακμής της εξόρυξης της Σμύριδας ο αείμνηστος Τρικούπης είχε προφητέψει από το βήμα της Βουλής των Ελλήνων:
«Αν οκνήσωμεν να παρατήσομεν τας παλαιάς τύρβους και μη αποδυθώμεν εις τον αγώνα υπέρ της ημετέρας σμύριδος, ον προκαλεί ο προς αυτήν γοργώς αναπτυσσόμενος συναγωνισμός, κινδυνεύομεν να ίδωμεν προσεχώς το χόρτον φυόμενον επί των ορυχείων της Νάξου».

Δυστυχώς όμως το κράτος όντως «ώκνησε» και εγκατέλειψε την Σμύριδα που τόσα προσέφερε στην Εθνική Οικονομία, καθώς αποτελούσε μία σίγουρη πλουτοπαραγωγική πηγή σε μία περίοδο που οι διαδοχικοί πόλεμοι απαιτούσαν μεγάλες οικονομικές θυσίες από τον λαό.

Σήμερα, η κοινή αυτή εισήγηση των Συλλόγων που προέρχονται από τα σμυριδοχώρια της Νάξου (Απεράθου, Κόρωνος, Κεραμωτή, Σκαδό και Μέση) φιλοδοξεί να είναι το πρώτο βήμα αποκατάστασης αυτής της αδικίας έναντι των Σμυριδεργατών (που ξόδεψαν την ζωή τους στην εξόρυξη της Σμύριδας κάτω από απάνθρωπες συνθήκες) και της Ορεινής Νάξου, οι πλουτοπαραγωγικές πηγές της οποίας χρησιμοποιήθηκαν χωρίς να γίνουν οι αναγκαίες επενδύσεις στον τόπο και στην συνέχεια εγκαταλείφθηκαν στην τύχη τους.

Τελικός στόχος των τεσσάρων Συλλόγων είναι να ενταχθεί ο «ιστορικός τόπος και διατηρητέο μνημείο» (ΦΕΚ869Β/88) του Εναερίου και των Σμυριδορυχείων υπό την αιγίδα της UNESCO (ως διατηρητέο μνημείο του σύγχρονου ευρωπαϊκού βιομηχανικού πολιτισμού).

Για την επίτευξη του τελικού στόχου απαιτούνται να γίνουν πολλά, μπορούμε όμως να ξεκινήσουμε με μικρά βήματα που θα αναδείξουν το Προβιομηχανικό Πάρκο Εξόρυξης και Μεταφοράς Σμύριδας στην Μουτσούνα και την Στραβολαγκάδα Κορώνου και θα το καταστήσουν επισκέψιμο σε τουρίστες, φοιτητές, ερευνητές και Πανεπιστημιακά Ιδρύματα.

Τα πρώτα βήματα πρέπει να είναι:

1. Αποφόρτιση των 12 στρεμμάτων της Αποθήκης (που περιλαμβάνει τον τερματικό σταθμό και το Μηχανοστάσιο του Εναερίου) στην Μουτσούνα από τους σωρούς της Σμύριδας (μέσω της μεταφοράς τους στο Καμπί) με ταυτόχρονη περίφραξη του χώρου και ηλεκτροδότηση των εγκαταστάσεων.

2. Ολοκλήρωση των έργων στην Σαραντάρα, με ταυτόχρονη επισκευή όλων των ζημιών που έχουν προκληθεί, ηλεκτροδότηση των εγκαταστάσεων και ολοκλήρωση του προβιομηχανικού πάρκου της Στραβολαγκάδας και ανάδειξη των εγκαταστάσεων φόρτωσης στον Λυώνα.

3. Διαμόρφωση μίας επισκέψιμης στοάς σε κάθε πλευρά του βουνού Αμμόμαξη (μία από την πλευρά της Κορώνου και μία από την πλευρά της Απειράνθου)

4. Επικαιροποίηση και συμπλήρωση των μελετών του ΙΓΜΕ και του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου για την ανάδειξη και τουριστική αξιοποίηση των Σμυριδορυχείων και του Εναερίου.

5. Ένταξη του έργου της Ανάδειξης του Προβιομηχανικού Πάρκου Σμύριδας της Μουτσούνας στο ΕΣΠΑ και ολοκλήρωση των αντιστοίχων έργων στην Στραβολαγκάδα Κορώνου.

6. Αξιοποίηση του αρχειακού υλικού της Διεύθυνσης της Μουτσούνας, των Σμυριδεργατικών Σωματείων και της Επιθεώρησης Μεταλλείων Νοτίου Ελλάδας (υλικό που αφορά την Σμύριδα)

Τα Δ.Σ. του Απεραθίτικου Συλλόγου, του Συλλόγου Κορωνιδιατών, του Συλλόγου Κεραμωτής και του Συλλόγου Σκαδιωτών-Μεσωτών