Τρίτη 10 Φεβρουαρίου 2009

Aνάδειξη προβιομηχανικού πάρκου εξόρυξης και μεταφοράς σμύριδας στη Νάξο


Εισήγηση Aπεραθίτικου Συλλόγου Νάξου στην συνάντηση της ΟΝΑΣ με τους βουλευτές Κυκλάδων και τον γ.γ. Περιφέρειας νότιου Αιγαίου

Η Ναξία Σμύρις (σμυρίγλι κατά το τοπικό ιδίωμα) εξορύσσεται από τα σπλάχνα του βουνού Αμμόμαξη (βρίσκεται ανάμεσα στα χωριά Απεράθου και Κόρωνος της ορεινής Νάξου) από το 1825 έχοντας προσφέρει σημαντικά οφέλη στην εθνική οικονομία. Σημειώνεται ότι, το 1926 η συνολική πρόσοδος της Ελλάδας από την εξαγωγή Σμύριδος ήταν 1.000.000 χρυσές δρχ. ετησίως (έναντι 500.000 χρυσών δρχ. από όλα τα άλλα ιδιωτικά και δημόσια μεταλλεία). Η σμύριδα δε τιθόταν υπέγγυα στον Δ.Ο.Ε. για τα χρέη του Ελληνικού Δημοσίου από το 1850 έως το 1950.

Στην περίοδο της ακμής της εξόρυξης της Σμύριδας ο αείμνηστος Τρικούπης είχε προφητέψει από το βήμα της Βουλής των Ελλήνων: «Αν οκνήσωμεν να παρατήσομεν τας παλαιάς τύρβους και μη αποδυθώμεν εις τον αγώνα υπέρ της ημετέρας σμύριδος, ον προκαλεί ο προς αυτήν γοργώς αναπτυσσόμενος συναγωνισμός, κινδυνεύομεν να ίδωμεν προσεχώς το χόρτον φυόμενον επί των ορυχείων της Νάξου».

Δυστυχώς όμως το κράτος όντως τεμπέλιασε και εγκατέλειψε την Σμύριδα που τόσα προσέφερε στην Εθνική Οικονομία, καθώς αποτελούσε μία σίγουρη πλουτοπαραγωγική πηγή σε μία περίοδο που οι διαδοχικοί πόλεμοι απαιτούσαν μεγάλες οικονομικές θυσίες από τον λαό.

Σήμερα, η παρούσα εισήγηση φιλοδοξεί να είναι το πρώτο βήμα αποκατάστασης αυτής της αδικίας έναντι των Σμυριδεργατών (που ξόδεψαν την ζωή τους στην εξόρυξη της Σμύριδας κάτω από απάνθρωπες συνθήκες) και της Ορεινής Νάξου, οι πλουτοπαραγωγικές πηγές της οποίας χρησιμοποιήθηκαν χωρίς να γίνουν οι αναγκαίες επενδύσεις στον τόπο και στην συνέχεια εγκαταλήφθηκαν στην τύχη τους.

Τελικός στόχος του Συλλόγου μας είναι να ενταχθεί ο «ιστορικός τόπος και διατηρητέο μνημείο» (ΦΕΚ869Β/88) του Εναερίου και των Σμυριδορυχείων υπό την αιγίδα της UNESCO (ως διατηρητέο μνημείο του σύγχρονου ευρωπαϊκού βιομηχανικού πολιτισμού). Για την επίτευξη του τελικού στόχου απαιτούνται να γίνουν πολλά, μπορούμε όμως να ξεκινήσουμε με μικρά βήματα που θα αναδείξουν το Προβιομηχανικό Πάρκο Εξόρυξης και Μεταφοράς Σμύριδας και θα το καταστήσουν επισκέψιμο σε τουρίστες, φοιτητές, ερευνητές και Πανεπιστημιακά Ιδρύματα.

Τα πρώτα (άμεσα) βήματα είναι:
1. Αποφόρτιση των 12 στρεμμάτων της Αποθήκης (που περιλαμβάνει τον τερματικό σταθμό και το Μηχανοστάσιο του Εναερίου) στην Μουτσούνα από τους σωρούς της Σμύριδας (μέσω της μεταφοράς τους στο Καμπί) με ταυτόχρονη περίφραξη του χώρου και ηλεκτροδότηση των εγκαταστάσεων.
2. Δημιουργία ιατρείου στην Μουτσούνα σε ένα από τα μικρά κτήρια της Διοίκησης ως πρώτο δείγμα αξιοποίησης των εγκαταστάσεων. Σε περίπτωση παραχώρησης του κτηρίου, ο Σύλλογος μας μάλιστα αναλαμβάνει να το ανακαινήσει και να το εξοπλίσει κατάλληλα.
3. Επικαιροποίηση των μελετών του ΙΓΜΕ και του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου για την ανάδειξη και τουριστική αξιοποίηση των Σμυριδορυχείων, του Εναερίου και του ίδιου του ορυκτού
4. Ένταξη του έργου της Ανάδειξης του Προβιομηχανικού Πάρκου Σμύριδας στο ΕΣΠΑ.


Ο Σύλλογός μας θα σταθεί αρωγός στις προσπάθειες αξιοποίησης της Σμύριδας και του Προβιομηχανικού Πάρκου. Μάλιστα έχουμε προβεί στις παρακάτω ενέργειες:

1. Προκειμένου να μπορέσουμε να βοηθήσουμε στην σύνταξη προκαταρκτικών μελετών ή/και τεχνικών δελτίων έχουμε δημιουργήσει στο Σύλλογο μία επιτροπή που αποτελείται από τον Μανώλη Γλέζο και τέσσερις Καθηγητές Πανεπιστημίου τους: Αντώνη Φραγκίσκο και Μανώλη Ζευγώλη (Καθηγητές του Τμήματος Μεταλλειολόγων Μηχανικών του ΕΜΠ, με μεγάλη πείρα στα θέματα της Σμύριδας), Νίκο Μπελαβίλα (Καθηγητής Τμήματος Αρχιτεκτονικής ΕΜΠ και εκπρόσωπος της χώρας μας στην UNESCO) και Γιώργο Φώτη (Καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας). Επίσης πολλά μέλη του Συλλόγου μας, επιστήμονες γεωλόγοι και μηχανικοί έχουν εκφράσει την επιθυμία τους να συνδράμουν στην επίτευξη του σκοπού μας με προσωπική εργασία.
2. Διοργανώνουμε στα μέσα Μαρτίου 2009 ενημερωτική ημερίδα για τα θέματα της Σμύριδας στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Γαλατσίου στην οποία θα προσκαλέσουμε όλους τους φορείς που είναι υπεύθυνοι για το Σμυριδικό να εκφράσουν τις απόψεις τους και να προτείνουν λύσεις.

Πιστεύοντας ότι η Ανάδειξη του Προβιομηχανικού Πάρκου Εξόρυξης και Μεταφοράς της Σμύριδας μπορεί να αποτελέσει τον καταλύτη ανάπτυξης της Ορεινής Νάξου, ζητούμε από τους τοπικούς φορείς να σκύψουν με ενδιαφέρον πάνω στο Σμυριδικό ώστε αυτό από πρόβλημα να μετατραπεί σε μοχλό προόδου και παραγωγής εισοδήματος για τους κατοίκους των Σμυριδοχωριών και της Ορεινής Νάξου γενικότερα.

Με εκίμηση,


Για το Δ.Σ. του Απεραθίτικου Συλλόγου
Ο Πρόεδρος


Πέτρος Καραπάτης

14 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από έναν διαχειριστή ιστολογίου.
Ανώνυμος είπε...

Ρε παιδιά μόνο στ' Απεράθου είναι το σμυρίγλι; Γιατί δεν σχολιάζετε τη μονομερή όπως πάντα και τοπικίστικη συμπεριφορά των Απεραθιτών; Δε μπορουσαν να συννενοηθούν με τους Κορωνιδιάτες για κοινές προτάσεις και ενέργειες; Ξέρετε οτι τα 5/8 της παραγωγής βγαίνει στην περιφέρεια Κορώνου και οτι η πολιτική πάντα ευνοούσε σκανδαλωδώς την Απείρανθο; Επιτρέπεται, ακόμα και σήμερα, ακόμα και σεις, να προβάλλετε ασχολίαστα μια ανακοίνωση, τάχα μου στο όνομα της...αντικειμενικότητας;

Ιάκωβος είπε...

Αγαπητέ Ανώνυμε,

Ο Απεραθίτικος Σύλλογος κατέβαλλε σημαντική προσπάθεια συννεννόησης με τον αντίστοιχο Σύλλογο της Κορώνου πριν την συγκεκριμένη εκδήλωση. Δυστυχώς (και παρά το γεγονός ότι είχε γραφεί κοινή εισήγηση) δεν κατέστει δυνατόν να συμφωνηθεί να τεθεί το Σμυριδικό ως μοναδικό θέμα και από τους δυο Συλλόγους, παρά τις ειλικρινείς προσπάθειες ορισμένων Κορωνιδιατών (και παρά την συμφωνία και του Συλλόγου της Κεραμωτής).

Σε ότι αφορά την τοπικιστική μας συμπεριφορά μπορώ να παρατηρήσω ότι στην εκδήλωση αυτή θέσαμε ένα πρόβλημα που αφορά όλη την Ορεινή Νάξο (καθώς η Ανάδειξη του Προβιομηχανικού Πάρκου θα έπρεπε να είναι κοινό αίτημα των 5 Σμυριδοχωριών προς ένταξη στο ΕΣΠΑ) και όχι ένα καθαρά Απεραθίτικο πρόβλημα (όπως ο δρόμος της Μουτσούνας, η παράνομη χωματερή στο Καμπί ή ο βιολογικός που δεν υπάρχει καν).

Το σημαντικό για μας είναι να βγει από το ράφι το Σμυριδικό και να αρχίσει να συζητείται, έστω και με αρνητικό τρόπο για τους Απεραθίτες...

Με εκτίμηση,

Ιάκωβος Β. Γιακουμής
Χημικός Μηχανικός ΕΜΠ
Μέλος ΔΣ Απεραθίτικου Συλλόγου

Ανώνυμος είπε...

Ό,τι έχει απομείνει από τον Εναέριο σιδηρόδορμο βρίσκεται στην περιοχή ΑΠειράνθου. Στην περιοχή Κορώνου έχουν απομείνει μόνο κάποιοι πυλώνες και οι εγκαταστάσεις της Σαραντάρας που έχουν ήδη αναπαλαιωθεί και συντηρηθεί. Αντίθετα τόσο στη Μουτσούνα, όσο και στη Στραβολαγκάδα, αλλα κια το σύνολο του Εναέριου (πυλώνες, συρματόσχοινα κ.λπ.) της περιοχής Απειράνθου έχουν διασωθεί και μάλιστα σε πολύ υκαλή κατάσταση.
Δεν είναι επομένως το ζήτημα τοπικιστικό.
Ως προς το σμυριδικό αυτό καθ' αυτό, δεν υπάρχει πλέον ως πηγή ανάπτυξης, παρά μονο ως...ένσημα του ΙΚΑ για τους δημότες των λεγόμενων σμυριδούχων κοινοτήτων κα βέβαια για τα...ρουσφέτια των διαφόρων παραγόντων...εγγραφής στον..."κατάλογο δωρεάν ασφάλισης στο ΙΚΑ"!!!

Ανώνυμος είπε...

Πολλή προχειρότητα, για να μη πω ασχετοσύνη για το σμυριδικό, διακρίνω στα δύο παραπάνω σχόλια. Ελπίζω η ηλικία των σχολιαστών να τους επιτρέπει να αγνοούν την ιστορία και την πραγματικότητα.
Κατ' αρχάς, ο Σύλλογος Απεραθιτών δεν ήλθε σε επικοινωνία με το Σύλλογο Κορωνιδιατών. Κάποιους άλλους παράγοντες ή άτομα μπορεί να συνάντησε αλλά ο Σύλλογος, που εκπροσωπείται από συγκεκριμένα άτομα, δεν έχει ιδέα για την πρωτοβουλία των Απεραθιτών.
Για ποια "κοινή εισήγηση" μιλά ο Ιάκωβος Γιακουμής; Να πει στοιχεία, διευθύνσεις και ονόματα.
Πρέπει να ξέρετε οτι στην Κόρωνο είναι ημιτελές(στην ουσία στα κτίρια) το Μουσείο Σαραντάρας και το βιομηχανικό πάρκο της Στραβολαγκάδας. Ο δεύτερος σχολιαστής έχει μαύρα μεσάνυχτα και μπερδεύει αυτές τις δύο περιοχές. Επίσης ο Εναέριος της Κορώνου υπάρχει, αντέχει και τα ορυχεία δέχονται πολλές οργανωμένες επισκέψεις κάθε χρόνο.
Όσο για τη νεκρανάσταση του σμυριγλιού, μια ζωή τα ίδια ακούμε. Και επαληθεύεται διαρκώς ο Νικηφόρος Μανδηλαράς που χαριτολογούσε(αλλά και ακριβολογούσε) λέγοντας οτι το σμυρίγλι περιέχει περισσότερη πολιτική παρά κορούνδιο. Τώρα η πολιτική, ως βασικό στοιχείο της...χημικής σύστασής του έχει ατονήσει, γιατί το ορυκτό έχει πεθάνει, αλλά όλοι οι πολιτικοί και όλες οι κυβερνήσεις το αξιοποίησαν ρουσφετολογικά. Είναι η μονη...αξιοποίηση που έχει γίνει ή που μπορεί ακόμα για λίγο να γίνει. Δυστυχώς.

Ανώνυμος είπε...

Εναέριος δεν υπάρχει στην περιοχή της Κορώνου, μόνο κάποιοι πυλώνες, όπως εκείνοι στην καρδιά του..αιολικού πάρκου, που ευτυχώς δεν ξηλώθηκαν ακόμη. Ο υπόλοιπος εναέριος ξηλώθηκε πριν πολλά χρόνια από κάποιους ...έξυπνους Κορωνιδιάτες, μα πολύ έξυπνους και σίγουρα πιο έξυπνους απ'τους Απεραθίτες που δεν τον πείραξαν. Τα ορυχεία δεν είναι, καλέ μου άνθρωπε,...εναέριος. Οι εγκαταστάσεις της Σαραντάρας έχουν αναπαλαιωθεί και συντηρηθεί, ενώ εκείνες της Στραβολαγκάδας, της Μουτσούνας κ.λπ. καταστρέφονται μεσ στη σκουριά και την εγκατάλειψη. Σε κάθε περίπτωση, αν συμβεί το ...απραγματοποίητο και χρηματοδοτηθεί αυτό το έργο, σίγουρα δεν θα μείνουν έξω οι εγκαταστάσεις της Σαραντάρας. Πρέπει βέβαια να πατάμε στο έδαφος και να μην πετάμε στα...σύννεφα, γιατί τα περί ΟΥΝΕΣΚΟ είναι ολίγον...αστεία.

Ανώνυμος είπε...

Σαν ξεκίνημα είναι πολύ καλό.
Πιστεύω ότι προβλήματα που δεν κατάφεραν να ξεπεράσουν οι παλαιότεροι από εμάς ,σήμερα μακριά από ατομικά, τοπικά και κομματικά συμφέροντα μπορούμε και πρέπει να τα ξεπεράσουμε.
Επαναλαμβάνω είναι μια καλή αρχή, και ας ακούγεται και κάτι παραπάνω.

Ανώνυμος είπε...

Τα ορυχεία τα αναφέραμε για να δείξουμε οτι πλέον τα μόνα "ζωντανά" απ' αυτά είναι τα κορωνιδιάτικα. Εκεί γίνονται συνήθως εκπαιδευτικές εκδρομές. Εναέριος-κομάτια του έστω- υπάρχει και στην Κόρωνο, όσο και αν κάποιοι έχουν...μυωπία και δεν τον βλέπουν. Όσο για τη Σαραντάρα, εκεί. καλέ μου άνθρωπε, δεν υπάρχουν εγκαταστάσεις, είναι τα κτίρια του Μουσείου, που θυμίζει το...γεφύρι του Γαλανάδου. Μη μπερδεύεις τη Σαραντάρα με τη Στραβολαγκάδα. Μήπως δεν έχεις περάσει ποτέ από κείνα τα μέρη;
Κοίταξε και τις προτάσεις του Δήμου Δρυμαλίας για ένταξη αυτών των έργων στο έκτακτο,εκτός ΕΣΠΑ, πρόγραμμα της Περιφέρειας. Το ξέρει αυτό ο Σύλλογος Απεραθιτών; Και με ποιο τρόπο θα προωθήσει τα δικά του σχέδια;

Ανώνυμος είπε...

Αν έστω αδειάσει η Μουτσούνα από τα βουνά το σμυρίγλι, κάτι που και ο δήμος μπορεί να τα πράξει, κα΄τι θα είναι κι αυτό. Προσωπικά πιστεύω πως αυτό το έργο της συντήρησης του Εναέριου μπορεί να το κάνει και ο Δήμος, έστω σιγά-σιγά, αλλά πού τέτοια σκοτούρα. Υπαρχει επίσης το κτίριο των γραφείων στη Μουτσούνα με ένα πολύ απουδαίο αρχείο με όλη την ιστορία του σμυριγλιου. Το κτ΄ριο αυτό πρ΄πει να αναπαλαιωθεί. Όλα είναι εύκολα, αλλά δυστυχώς δεν υπάρ5χει θέληση.

Ανώνυμος είπε...

Είναι αστεία αυτά που γράφετε. Τι δουλειά έχει ο Δήμος. Δεν έχει καμιά αρμοδιότητα. Το σμυρίγλι επίτηδες το έχουν κάνει σαν κουβάρι για να παίζουν τα πολιτικά παιχνιδάκια τους. Στο Δήμο δεν ανήκει τίποτα.
Αναπαλαίωση κτιρίων και κουραφέξαλα...Με τη θέληση δε βρίσκονται λεφτά. Και σήμερα ένας λόγος παραπάνω.

Ιάκωβος είπε...

Ο στόχος του Απεραθίτικου Συλλόγου επετεύχθει. Το Σμυριδικό πρέπει να αρχίσει να συζητείται. Ήδη γράφηκαν προτάσεις και θέματα στην καρδιά του προβλήματος.

Πρέπει να αφήσουμε κατά μέρος τα διχαστικά και την παρελθοντολογία και να κοιτάξουμε να αξιοποιήσουμε την πολιστική μας κληρονομιά και τον κόπο των πατεράδων και των παπούδων μας. Ενωμένοι μπορούμε να διεκδικήσουμε τα απλά (όπως την αποθήκη και το κτήριο στην Μουτσούνα, τις επισκέψιμες στοές των ορυχείων και από τις δύο πλευρές του βουνού και την ολοκλήρωση των έργων στην Σαραντάρα - αυτά περιελάμβανε η κοινή εισήγηση) ή τα πιο δύσκολα (ένταξη της περιοχής των σμυριδορυχείων στα μνημεία της νεώτερης βιομηχανικής κληρονομιάς της UNESCO - ο Καθ. Μπελαβήλας είναι εκπρόσωπος της Ελλάδας εκεί και μας ενημέρωσε για ένα παρόμοιο ορυχείο στην Πορτογαλία που έχει ενταχθεί ήδη).

Η ηλικία μου (35) μου δίνει την δυνατότητα να είναι αισιόδοξος και να έχω την διάθεση μαζί με τους μεγαλύτερους (φυσικά πιο έμπειρους και γνώστες της ιστορίας) και με άλλους ανθρώπους της γενιάς μου που νοιάζονται για τον τόπο να προσπαθήσουμε είτε για τα απλά είτε για τα πιο σύνθετα.

Προτείνω λοιπόν όσοι ενδιαφέρονται να συναντηθούμε, να συνθέσουμε τις απόψεις και όλοι μαζί να διεκδικήσουμε να βγει από το τέλμα το Σμυριδικό. Το σμυρίγλι είναι μία χρυσή ευκαιρεία ανάπτυξης του εναλλακτικού τουρισμού στην Ορεινή Νάξο - νομίζω ότι κανείς δεν πιστεύει ότι μπορούμε να γίνουμε Μύκονος ή Αγ. Προκόπιος - επομένως πρέπει να προσφέρουμε κάτι διαφορετικό ώστε να γίνονται συνέδρια, εκδρομές Πανεπιστημίων ή ερευνητικά προγράμματα στην Ορεινή Νάξο.

ΥΓ. Προκειμένου να μην υπάρχουν παρανοήσεις η κοινή εισήγηση μπορεί να σταλεί σε οποιονδήποτε μου το ζητήσει ενώ η συννεννόηση (και η μη συμφωνία) έγινε με τον Πρόεδρο του Συλλόγου Κορωνιδιατών

Ανώνυμος είπε...

Να παραβλέψουμε τους … ονειροβατούντες Κορωνιδιάτες και υπερτοπικολάτρες Απεραθίτες και να χαράξουμε όλα τα σμυριδοχώρια κοινή αντιμετώπιση

Ανώνυμος είπε...

Για ποιο πρόεδρο μιλά ο Ιάκωβος; Πρόεδρος του Συλλόγου Κορωνιδιατών είναι ο Μανώλης Μουτσόπουλος. Δεν πρέπει να εννοεί αυτόν.
Κατά τα άλλα ποτέ δεν είναι αργά...

Ανώνυμος είπε...

Κια σ' αυτό το blog και στο άλλο του Απόλλωνα έχουν γίνει πολλές συζητήσεις για το σμυριδικό πολύ πριν εμφανιστεί ο Απεραθίτικος Σύλλογος. Ως προς την ουσία της υπόυθεσης, σωστά την έχει βάλει ως στόχο ο Σύλλογος και ο Ιάκωβος, με εξαίρεση το περί ΟΥΝΕΣΚΟ. Ο Δήμος και βέβαια έχει και αρμοδιότητα κια δυνατότητες χρηματοδότησης από Ευρωπαϊκά προγράμματα αναπαλαιώσεις μνημείων, γενικά πολιτιστικά προγράμματα και ασφαλώς σε συνεννόηση με το Υπουργείο Ανάπτυξης τη μεταφορά του σμυριγλιού απ' τη Μουτσούνα στην άλλη υπάιθρια αποθήκη μεταξύ Απειράνθου και Μουτσούνας. Αν περιμένουν το κράτος να αναδείξη τον Εναέριο, ζήσε μαύρε μου. Κι ο Μανωλάς στην Κόρωνο εφταιξε τις εκγαταστάσεις της Σαραντάρας με Ευρωπαϊκά προγράμματα μέσω του Δήμου και δεν είναι λίγα αυτά που έφτιαξε εκει, ακόμη και μουσειακό χώρο έφτιξε και τις μηχανολογηκές εγκαταστάσεις συντήρησε και ανέδειξε και επισκέψιμο έκανε το χώρο.