Τα τελευταία 150-200 χρόνια το προσδόκιμο επιβίωσης του ανθρώπου ακολούθησε έναν έντονο ρυθμό αύξησης, τόσο στον αναπτυγμένο όσο και στον αναπτυσσόμενο κόσμο.
Η συνεχής άνοδος του προσδόκιμου επιβίωσης θεωρείται ένα σπουδαίο επίτευγμα του σύγχρονου κόσμου, καθώς είναι ένα φαινόμενο που αποδίδεται στην κοινωνικο-οικονομική ανάπτυξη, αλλά, κυρίως, στη συνεχή πρόοδο των επιστημών υγείας. Σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (ΠΟΥ), οι ηλικιωμένοι (>65 ετών) αντιπροσωπεύουν το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού, ενώ το ποσοστό αυτό αναμένεται να αυξηθεί στο 24% μέχρι το 2020. Πρέπει, όμως, να επισημανθεί ότι η επιμήκυνση της ζωής δεν συνδέεται πάντα με την επιμήκυνση της διάρκειας επιβίωσης με ικανοποιητική ποιότητα ζωής. Οι καρδιαγγειακές παθήσεις εκτιμώνται ως η κυριότερη αιτία νοσηρότητας και θνησιμότητας. Η ΠΟΥ εκτιμά ότι το 30% των συνολικών θανάτων προκύπτουν από καρδιαγγειακές παθήσεις. Στην Ευρωπαϊκή Ενωση, η καρδιαγγειακή νόσος προκαλεί σχεδόν το ήμισυ του συνόλου των θανάτων (42%) και κοστίζει 169 δισ. ευρώ τον χρόνο.
Ομοίως, οι καρδιαγγειακές παθήσεις έχουν επηρεάσει και τις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Για παράδειγμα, στην Ινδία και την Κίνα, η καρδιαγγειακή νόσος πλήττει περισσότερους ανθρώπους απ' ό,τι σε όλες τις οικονομικά αναπτυγμένες χώρες του κόσμου μαζί. Οι συνήθειες του τρόπου ζωής φαίνεται να κατέχουν σημαντικό ρόλο στην πρόληψη της νόσου. Πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα έδειξαν ότι η Ικαρία, μαζί με τη Σαρδηνία και την Οκινάβα της Ιαπωνίας, είναι οι περιοχές του κόσμου με τα υψηλότερα ποσοστά υπερηλίκων. Οπως μάλιστα δείχνουν τα δημογραφικά στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, ενώ στην υπόλοιπη Ευρώπη μόνο το 0,1% του πληθυσμού ζει πάνω από 90 χρόνια, στην Ικαρία το αντίστοιχο ποσοστό είναι δεκαπλάσιο. Οι μέχρι τώρα παρατηρήσεις συγκλίνουν στον τρόπο ζωής των κατοίκων της Ικαρίας, που δρα προστατευτικά στην εμφάνιση καρδιαγγειακών και νεοπλασματικών νοσημάτων. Φαίνεται ότι η μακροχρόνια κατανάλωση μεσογειακού τύπου διατροφής σε συνδυασμό με την ορεσίβια ζωή και τη χαλιναγώγηση του στρες έχουν σημαντικό ρόλο, χωρίς όμως οι ακριβείς μηχανισμοί να έχουν διευκρινιστεί. Στο πλαίσιο των παραπάνω επιδημιολογικών παρατηρήσεων, η Α' Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική ξεκινά μια μελέτη καταγραφής των κλινικών και παρακλινικών χαρακτηριστικών, καθώς και των συνηθειών τρόπου ζωής των κατοίκων της νήσου Ικαρίας μέσης και προχωρημένης ηλικίας. Στόχος της μελέτης, πέραν της πλήρους ιατρικής εξέτασης, είναι και η εκτίμηση του συνολικού καρδιαγγειακού κινδύνου των μεσήλικων και ηλικιωμένων κατοίκων σε προοπτική παρακολούθησης 10ετίας. Για τον λόγο αυτό, ομάδα εκπαιδευμένων ιατρών καρδιολόγων και παθολόγων θα επισκεφθούν την Ικαρία από τις αρχές του Ιουνίου, όπου θα προσφέρουν πλήρη παθολογική και καρδιολογική εξέταση, συμπεριλαμβανομένου υπερηχοκαρδιογραφήματος, ηλεκτροκαρδιογραφήματος και βιοχημικού ελέγχου για την καλύτερη αποτίμηση της κατάστασης υγείας των μόνιμων κατοίκων της νήσου. Ως εκ τούτου, αν γίνει εφικτός ο καθορισμός του τρόπου με τον οποίο μπορούν οι συνήθειες του τρόπου ζωής να επηρεάσουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου σε πληθυσμούς μεσηλίκων και ηλικιωμένων, θα αποκτήσουμε ένα εργαλείο για να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής και να αξιοποιήσουμε αποτελεσματικότερα τους υπάρχοντες πόρους περίθαλψης, ιδιαίτερα στους κατοίκους απομονωμένων νησιωτικών περιοχών, όπως η Ικαρία. Ισως έτσι αποδειχθεί ότι η παρουσία μακροβιότητας δεν αποτελεί ένα τυχαίο γεγονός, όπως εικάζουν κάποιοι των κατοίκων, αλλά το αποτέλεσμα μιας μακροχρόνιας υιοθέτησης ενός εναλλακτικού τρόπου και θεώρησης ζωής.
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ ΣΤΕΦΑΝΑΔΗΣ, καθηγητής Καρδιολογίας, διευθυντής Α' Καρδιολογικής Κλινικής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, «Ιπποκράτειο» ΓΝΑ, προέδρου Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών.
Η συνεχής άνοδος του προσδόκιμου επιβίωσης θεωρείται ένα σπουδαίο επίτευγμα του σύγχρονου κόσμου, καθώς είναι ένα φαινόμενο που αποδίδεται στην κοινωνικο-οικονομική ανάπτυξη, αλλά, κυρίως, στη συνεχή πρόοδο των επιστημών υγείας. Σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (ΠΟΥ), οι ηλικιωμένοι (>65 ετών) αντιπροσωπεύουν το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού, ενώ το ποσοστό αυτό αναμένεται να αυξηθεί στο 24% μέχρι το 2020. Πρέπει, όμως, να επισημανθεί ότι η επιμήκυνση της ζωής δεν συνδέεται πάντα με την επιμήκυνση της διάρκειας επιβίωσης με ικανοποιητική ποιότητα ζωής. Οι καρδιαγγειακές παθήσεις εκτιμώνται ως η κυριότερη αιτία νοσηρότητας και θνησιμότητας. Η ΠΟΥ εκτιμά ότι το 30% των συνολικών θανάτων προκύπτουν από καρδιαγγειακές παθήσεις. Στην Ευρωπαϊκή Ενωση, η καρδιαγγειακή νόσος προκαλεί σχεδόν το ήμισυ του συνόλου των θανάτων (42%) και κοστίζει 169 δισ. ευρώ τον χρόνο.
Ομοίως, οι καρδιαγγειακές παθήσεις έχουν επηρεάσει και τις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Για παράδειγμα, στην Ινδία και την Κίνα, η καρδιαγγειακή νόσος πλήττει περισσότερους ανθρώπους απ' ό,τι σε όλες τις οικονομικά αναπτυγμένες χώρες του κόσμου μαζί. Οι συνήθειες του τρόπου ζωής φαίνεται να κατέχουν σημαντικό ρόλο στην πρόληψη της νόσου. Πρόσφατα επιστημονικά δεδομένα έδειξαν ότι η Ικαρία, μαζί με τη Σαρδηνία και την Οκινάβα της Ιαπωνίας, είναι οι περιοχές του κόσμου με τα υψηλότερα ποσοστά υπερηλίκων. Οπως μάλιστα δείχνουν τα δημογραφικά στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, ενώ στην υπόλοιπη Ευρώπη μόνο το 0,1% του πληθυσμού ζει πάνω από 90 χρόνια, στην Ικαρία το αντίστοιχο ποσοστό είναι δεκαπλάσιο. Οι μέχρι τώρα παρατηρήσεις συγκλίνουν στον τρόπο ζωής των κατοίκων της Ικαρίας, που δρα προστατευτικά στην εμφάνιση καρδιαγγειακών και νεοπλασματικών νοσημάτων. Φαίνεται ότι η μακροχρόνια κατανάλωση μεσογειακού τύπου διατροφής σε συνδυασμό με την ορεσίβια ζωή και τη χαλιναγώγηση του στρες έχουν σημαντικό ρόλο, χωρίς όμως οι ακριβείς μηχανισμοί να έχουν διευκρινιστεί. Στο πλαίσιο των παραπάνω επιδημιολογικών παρατηρήσεων, η Α' Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική ξεκινά μια μελέτη καταγραφής των κλινικών και παρακλινικών χαρακτηριστικών, καθώς και των συνηθειών τρόπου ζωής των κατοίκων της νήσου Ικαρίας μέσης και προχωρημένης ηλικίας. Στόχος της μελέτης, πέραν της πλήρους ιατρικής εξέτασης, είναι και η εκτίμηση του συνολικού καρδιαγγειακού κινδύνου των μεσήλικων και ηλικιωμένων κατοίκων σε προοπτική παρακολούθησης 10ετίας. Για τον λόγο αυτό, ομάδα εκπαιδευμένων ιατρών καρδιολόγων και παθολόγων θα επισκεφθούν την Ικαρία από τις αρχές του Ιουνίου, όπου θα προσφέρουν πλήρη παθολογική και καρδιολογική εξέταση, συμπεριλαμβανομένου υπερηχοκαρδιογραφήματος, ηλεκτροκαρδιογραφήματος και βιοχημικού ελέγχου για την καλύτερη αποτίμηση της κατάστασης υγείας των μόνιμων κατοίκων της νήσου. Ως εκ τούτου, αν γίνει εφικτός ο καθορισμός του τρόπου με τον οποίο μπορούν οι συνήθειες του τρόπου ζωής να επηρεάσουν τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου σε πληθυσμούς μεσηλίκων και ηλικιωμένων, θα αποκτήσουμε ένα εργαλείο για να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής και να αξιοποιήσουμε αποτελεσματικότερα τους υπάρχοντες πόρους περίθαλψης, ιδιαίτερα στους κατοίκους απομονωμένων νησιωτικών περιοχών, όπως η Ικαρία. Ισως έτσι αποδειχθεί ότι η παρουσία μακροβιότητας δεν αποτελεί ένα τυχαίο γεγονός, όπως εικάζουν κάποιοι των κατοίκων, αλλά το αποτέλεσμα μιας μακροχρόνιας υιοθέτησης ενός εναλλακτικού τρόπου και θεώρησης ζωής.
ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ ΣΤΕΦΑΝΑΔΗΣ, καθηγητής Καρδιολογίας, διευθυντής Α' Καρδιολογικής Κλινικής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, «Ιπποκράτειο» ΓΝΑ, προέδρου Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών.
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου