Θεοί και «μπάτσοι» στους τοίχους του Κυκλαδικού Μουσείου

Ο Δανός street artist Αρμσροκ παρουσιάζει στο Κυκλαδικό μια απρόσμενη έκθεση γκραφίτι που αποτελεί διάλογο μεταξύ αρχαίας και σύγχρονης Ελλάδας


«Η εξέγερση του Δεκεμβρίου ήταν συγκλονιστική, έμοιαζε να κουβαλάει την ελληνική ιστορία αιώνων»

Η Ελλάδα καταπίνει τα παιδιά της. Οι νέοι επαναστατούν ενάντια στην εξουσία και σε όλους όσοι θέλουν να ελέγχουν τη ζωή τους

Ενας διάδρομος στενός αλλά όχι δαιδαλώδης.
Στη μία άκρη του βρίσκονται αρχαιοελληνικές συλλογές και στην άλλη οι περιοδικές εκθέσεις του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης. Τι θα μπορούσε να αποτελεί τον συνδετικό κρίκο τους;

Με άλλα λόγια, τι θα μπορούσε να σχηματοποιήσει την ιδέα του διαλόγου μεταξύ σύγχρονης τέχνης και αρχαιότητας;

Οσο ανοιχτός και αν είναι κανείς σε σχετικές προτάσεις, δεν γίνεται να μη νιώσει τη γλυκιά γεύση της ανατροπής βλέποντας στους τοίχους του Μουσείου γκραφίτι. Είναι η μάλλον αναπάντεχη απάντηση την οποία επέλεξαν να δώσουν στην παραπάνω ερώτηση οι υπεύθυνοι του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.

Ελληνιστικά αγάλματα, θεοί, ήρωες και μυθικά τέρατα ανακατεμένα με ενστόλους που φορούν αντιασφυξιογόνες μάσκες. Ενα κεφάλι νεαρού άνδρα που καταλήγει σε πόδια και ουρά ζώου θυμίζοντας αρσενική Σφίγγα. Η κλασική μορφή του Περικλή, χωρίς όμως την περικεφαλαία του. Και μια αρχαιοελληνική κολόνα στην πλάτη ενός αποκαμωμένου από το βάρος της συμπολίτη μας.
«“Κουβαλάμε την Ακρόπολη στις πλάτες μας”είχα πει στον 25χρονο Δανό Αρμσροκ θέλοντας να περιγράψω την ψυχοσύνθεση του ελληνικού λαού. Και αυτή η φράση έγινε γκραφίτι» μας λέει η αρχαιολόγος Σταυρούλα Οικονόμου, επιμελήτρια της έκθεσης του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, ξεναγώντας μας στην έκθεση του γνωστού street artist, ο οποίος πήρε μολύβι και κάρβουνο για να «γεμίσει» τους τοίχους του Μουσείου.

Ελληνιστικά αγάλματα, θεοί, ήρωες, μυθικά τέρατα αλλά και ένστολοι που προχωρούν σε συλλήψεις φορώντας αντιασφυξιογόνες μάσκες- ευθεία παραπομπή στα γεγονότα του Δεκεμβρίου του 2008 στο κέντρο της Αθήνας- συνιστούν ένα πλέγμα έργων με έντονη τη γεύση της ανατροπής (ΧΑΡΗΣ ΑΚΡΙΒΙΑΔΗΣ)

Π ράγμα περίεργο: ό,τι δεν έγινε στο Βερολίνο και στη Νέα Υόρκη συνέβη στην Αθήνα. Τα γκραφίτι του Αρμσροκ έχουν βρει στέγη σε γκαλερί της Γερμανίας και των ΗΠΑ, ποτέ όμως σε αρχαιολογικό μουσείο. Δεν είναι άξιον απορίας ότι αυτή την απόφαση πήραν οι άνθρωποι ενός ελληνικού μουσείου όπως το Κυκλαδικό;

Η κυρία Οικονόμου κουνάει περήφανα το κεφάλι της. Πλάι της η συνεπιμελήτρια της έκθεσης που «συνομιλεί» με τη σπουδαία γραφιστική του Παλ Νίλσεν, Σίγκνε Γιάκομπσεν (του Μουσείου Τέχνης Vejle), συμφωνεί και επαυξάνει. «Είπα στους ανθρώπους του Μουσείου να δουν τη δουλειά του Αρμσροκ με την ευκαιρία της έκθεσης Νίλσεν. “Θα ανακαλύψετε έναν καλλιτέχνη που δεν είναι εμπορικός αλλά ιδεαλιστής”τους προέτρεψα. Και προς τιμήν τους δέχθηκανόχι μόνο να πληροφορηθούν για το έργο του αλλά (απίστευτο!) να συμφωνήσουν να το δείξει σε αυτόν τον χώρο» εξηγεί. Οπερ και εγένετο. Η συνεργασία κύλησε αβίαστα. Η κυρία Οικονόμου προσκάλεσε τον 25χρονο νεαρό να έρθει στην Αθήνα για να γίνουν από κοντά οι συζητήσεις. «Επεσε πάνω στα Δεκεμβριανά του 2008» μας εξηγεί, «με αποτέλεσμα οι συμπλοκές και οι συλλήψεις να περάσουν από τους δρόμους της Αθήνας στα σχέδιά του».

Ο νεαρός καλλιτέχνης ανέβασε τα συγκεκριμένα σχέδια στο μπλογκ του. Και αποφάσισε να παντρέψει τις περυσινές εξεγέρσεις με τους αρχαίους ελληνικούς μύθους. «Η εξέγερση του Δεκεμβρίου ήταν συγκλονιστική, έμοιαζε να κουβαλάει την ελληνική ιστορία αιώνων» έχει πει ο ίδιος με αφορμή το σχέδιο όπου ο Κρόνος καταπίνει τα παιδιά του.

«Νομίζω ότι κάτι τέτοιο συμβαίνει και σήμερα, η Ελλάδα καταπίνει τα παιδιά της. Οι νέοι επαναστατούν ενάντια στην εξουσία και σε όλους όσοι θέλουν να ελέγχουν τη ζωή τους. Από την άλλη όμως ,η εξουσία φοβάται τη νεολαία επειδή έχει τη δύναμη να αλλάξει τα πράγματα». Α παξ και αποφάσισε ποιο θα ήταν το θέμα της δουλειάς του, ο Αρμσροκ, καλλιτέχνης με τετραετείς σπουδές σχεδίου στη Βρέμη, πήρε φόρα σε τέτοιον βαθμό ώστε να μην μπορεί να τον σταματήσει κανένας. Μέσα σε πέντε ημέρες είχε ολοκληρώσει το έργο.

Ολο αυτό το διάστημα το Μουσείο παρέμενε ανοιχτό, με αποτέλεσμα το work in progress του Αρμσροκ να τραβά την προσοχή των επισκεπτών, και ειδικότερα όσους βρίσκονταν εκεί στο πλαίσιο εκπαιδευτικών προγραμμάτων. «Τα παιδιά άφησαν τα κυκλαδικά ειδώλια και έτρεχαν πίσω από τον Αρμσροκ και τα μολύβια του» μας είπαν οι επιμελήτριες για τον καλλιτέχνη, ο οποίος έλαβε κρατική επιδότηση για να πραγματοποιήσει τη δουλειά του- φυσικά όχι από την Ελλάδα, αλλά από τη Δανία, μια χώρα που ποντάρει στα νέα ταλέντα. Ως την Κυριακή 25 Οκτωβρίου οι ταραγμένοι δρόμοι της Αθήνας και οι μορφές από το αρχαιοελληνικό παρελθόν της θα κουρνιάζουν στους τοίχους του Μουσείου. Από τη Δευτέρα 26 θα αρχίσουν να σβήνονται. Η τέχνη του 25χρονου Δανού το έχει αυτό: είναι de facto εφήμερη. Αλλωστε τα περισσότερα από αυτά που μας γοητεύουν έχουν μικρή διάρκεια ζωής. Περισσότερες πληροφορίες: www. armsrock.blogspot.com

Στα βήματα του σπουδαίου Παλ Νίλσεν
Η βία και ο φόβος του σύγχρονου ανθρώπου είναι τα στοιχεία που συνδέουν τα γκραφίτι του Αρμσροκ με την τέχνη του διάσημου συμπατριώτη του Παλ Νίλσεν (1920-2000).

Μια σειρά λινοτυπίες τις οποίες ο κορυφαίος χαράκτης και γραφίστας είχε εμπνευστεί από τον μύθο του Ορφέα και της Ευρυδίκης αποτελεί τον πυρήνα της έκθεσης έργων φιλοτεχνημένων κυρίως με τεχνικές όπως η ξυλογραφία και η λινογραφία. Ο δημιουργός χρησιμοποίησε τον μύθο της καθόδου του Ορφέα στον Αδη ως αφηγηματικό μέσο για να αποτυπώσει τους φόβους, τους εφιάλτες και τις ανησυχίες της εποχής του. «Η συγκεκριμένη σειρά, την οποία δούλεψε κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ΄50, εμπεριέχει την ιδιαίτερη ψυχροπολεμική ατμόσφαιρα της εποχής εκείνης» σημειώνει η Σίγκνε Γιάκομπσεν.

Ενας κόσμος γεμάτος βία, αδικία και τρομακτικές εικόνες κατεστραμμένων πόλεων αναδεικνύεται μέσα από τη δουλειά του Νίλσεν, ο οποίος πέθανε λίγο πριν από την επίθεση στους Δίδυμους Πύργους, την οποία, σύμφωνα με τη δανέζα επιμελήτρια, «προέβλεψε σαν προφήτης» .
«Τον γνώρισα στα 80 του χρόνια, εκεί λίγο πριν φύγει» λέει η κυρία Γιάκομπσεν. «Δούλευε σε ένα υπέροχο workshop μαζί με τη σύζυγό του και ποτέ δεν έβγαλε πολλά λεφτά από την τέχνη του». Ισως γι΄ αυτό ο ιδεαλιστής Αρμσροκ να «ακούμπησε» τόσο καλά στον συμπατριώτη του Νίλσεν. «Ωραία επισήμανση» σχολιάζει η ίδια. «Ξέρετε ότι η κόρη τού Νίλσεν μόλις είδε τη δουλειά του 25χρονου νεαρού στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης αναφώνησε:“Τι δουλειά! Ο πατέρας μου θα τον είχε λατρέψει”;».
ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ BHMA Τετάρτη 7 Οκτωβρίου 2009