Τα κομμάτια της ηθικής πτώσης του καπιταλισμού

Πριν... ... από την πτώση έρχεται η έκπτωση. Η οικονομική... ... κρίση που ζούμε έχει ήδη προκαλέσει τεράστιες αλλαγές που από ό,τι φαίνεται θα είναι πολύ δύσκολο να σβήσουν, ανεξάρτητα από την τελική έκβασή της. Η ηθική ιδεολογία του καπιταλισμού έχει γίνει συντρίμμια και κανείς πια δεν θα μπορέσει να ξαναμαζέψει τα κομμάτια της. Για πολλά χρόνια, αυτή η ιδεολογία επέμενε: «Ο καπιταλισμός ανταμείβει την εργατικότητα, το ρίσκο και τους νεωτερισμούς. Είναι η δικαίωση της επιτυχίας. Όσοι είναι πλούσιοι αξίζουν να είναι και όσοι δεν είναι πάλι αξίζουν να μην είναι, γιατί είναι τεμπέληδες και αποτυχημένοι». Σήμερα βλέπουμε μπροστά μας την έκπτωση αυτής της ιδεολογίας
Άνθρωποι που εργάστηκαν μόνο δυο- τρία χρόνια απέκτησαν περιουσία που φτάνει να θρέψει άλλες τρεις γενιές κι άνθρωποι που εργάστηκαν τρεις γενιές δεν μπορούν να θρέψουν ούτε μια. Άνθρωποι αποτυχημένοι αμείφθηκαν με αστρονομικά ποσά κι άνθρωποι εργατικοί καλούνται να πληρώσουν την αποτυχία τους. Άνθρωποι που δεν είναι πλούσιοι καλούνται να εγγυηθούν την περιουσία εκείνων που είναι, ανεξάρτητα αν αυτοί αποδείχτηκαν επιτυχημένοι ή αποτυχημένοι στο έργο τους. «Δεν υπάρχει ιστορικό προηγούμενο οικονομικής εκμετάλλευσης χωρίς ιδεολογία», γράφει στο γαλλικό περιοδικό «Μαριάν» ο πολιτικός (και γιατρός) Ελί Αριέ. «Η αριστοκρατία φρόντιζε να κρύβει τα προνόμιά της πίσω από το θεϊκό δίκαιο και η αποικιοκρατία πίσω από τις εκπολιτιστικές ιεραποστολές. Σήμερα, για πρώτη φορά στην ιστορία, η καπιταλιστική εκμετάλλευση λέει ωμά πως “τα πράγματα είναι έτσι επειδή έτσι μας βολεύουν κι επειδή δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα”». Τίποτα..; ... Πράγματι, νιώθουμε σαν να ζούμε σε μια επαναστατική κατάσταση, αλλά χωρίς επανάσταση. Οι μόνοι που δεν νιώθουν έτσι είναι οι καπιταλιστές. Πράγμα που μας θυμίζει αυτό το ανέκδοτο. Ένας άνθρωπος γλιστράει και πέφτει από την ταράτσα ενός ουρανοξύστη. Πέφτει έναν έναν τους ογδόντα ορόφους του, χωρίς κανείς να το έχει πάρει είδηση, εκτός από μερικούς ενοίκους που του φωνάζουν από τα ανοιχτά τους παράθυρα. Μα εκείνος, σε κάθε όροφο, τους καθησυχάζει: μη φοβάστε, όλα πάνε καλά! Κάποιοι μάλιστα, που έχουν μαζευτεί στο μεταξύ στο πεζοδρόμιο, του δίνουν δίκιο: ύστερα από τόσους ορόφους, αυτός είναι ακόμη σώος και αβλαβής. Και συνεχίζει την πτώση του, μαλώνοντας μάλιστα όσους τον προειδοποιούν για την κατάληξή του. Τα τελευταία λόγια του ακούγονται όταν έχει φτάσει πια λίγο πιο πάνω από το ισόγειο: «Άντεξα ογδόντα ορόφους χωρίς να πάθω τίποτα και νομίζετε πως θα φοβηθώ τώρα;». Για να εξηγούμαστε.., ... δεν θέλουμε να φανούμε με όλα αυτά πως υποστηρίζουμε τη θεωρία της αυτόματης πτώσης. Για να πέσει κάτι, πρέπει κάτι να το σπρώξει. Το κεφάλαιο είναι κρίσεις και μέσα από κρίσεις επιβιώνει εδώ και χρόνια. Το μόνο για το οποίο είμαστε βέβαιοι, μαζί με τον φιλόσοφο Βάλτερ Μπένγιαμιν, είναι πως «ο καπιταλισμός δεν θα πεθάνει από φυσικό θάνατο». (Ρούσσος Βρανάς, ΤΑ ΝΕΑ,).