ΕΚΛΟΓΕΣ ΚΑΙ …ΓΟΥΡΝΑ

Η εκλογική, προεκλογική
και μετεκλογική διαδικασία
είχε πάντοτε
και τη λαογραφική όψη της.

Αυτήν προσπάθησε να ερευνήσει ο λαογράφος(και επ. καθηγητής του Πανεπιστημίου Θράκης σήμερα) Μανόλης Σέργης στο βιβλίο του «Λαογραφικά των εκλογών(1920-1981) από ένα ναξιώτικο χωριό», το Γλυνάδο.

Το βιβλίο εκδόθηκε το 1998.(Κάθε ναξιώτικο χωριό έχει την εκλογική του παράδοση, κοινές αναφορές και ιδιαιτερότητες, που μπορείτε να μας τις θυμίσετε ή να τις αποκαλύψετε).

Σχετικά με τις παροιμίες που έχουν αφορμή τις εκλογές, παρατηρεί ότι όλες εκείνες που κορφολόγησε έχουν σχέση με τη μεταπήδηση από κόμμα σε κόμμα (διακομματικές ροές ψηφοφόρων θα έλεγαν οι σημερινοί δημοσκόποι) και η απόσταση έργων και λόγων των πολιτικών, συμπεριφορές και νοοτροπίες που υπάρχουν και σήμερα, χωρίς να είναι φορτισμένες όσο παλιότερα με ηθική απαξία.

«Τέτοιες φράσεις είναι- γράφει ο Σέργης

«όπου γέρνει η μπελάτζα, κλίνει ευτός πάντα»,
«απ΄ όπου φυσά ο αέρας υρίζει»,
«ευτός είναι ανεμοδούρα»,
«ευτοί είναι κούνιες»,
«ευτός είναι τσι γούρνας» κ. ά..

«Γούρνα» είναι γενικά στο χωριό οποιαδήποτε κοιλότητα, μέσα στην οποία μπορούν να φάνε π.χ. ή να πιουν ζώα.. Εδώ υπονοείται σαφέστατα η γούρνα του χοίρου και σημαίνει μεταφορικά «τα προσωπικά οφέλη»

(Για τη γούρνα ο Νικηφόρος Μανδηλαράς έγραφε ότι πολιτικά χρησιμοποιούσε ο ναξιακός λαός αυτή τη λέξη για να τονίσει τη ρεμούλα της ασυδοσίας.
«Οι ενδιαιτώμενοι εις την γούρνα με την παμφάγον λαιμαργίαν των γνωστών τετραπόδων, επέδειξαν πλήρη περιφρόνησιν και εξοργιστικήν αναλγησίαν προς τον πεινώντα λαόν, τον οποίον μετά μανίας ελεηλάτησαν»)

«Η στάση αυτή-συνεχίζει ο Σέργης-να «φιλούνε κατουρημένες ποδιές» δεν συμβιβάζεται με ανθρώπους που «είναι βαφτισμένοι στο κόμμα», με ανθρώπους που είναι «ποτισμένοι στο κόμμα», αφού γι’ αυτούς(σε ορισμένη τουλάχιστο περίοδο της πολιτικής ζωής του χωριού) αφορισμοί του τύπου «το κόμμα είναι θρησκεία», «το κόμμα τόχω θρησκεία», «θα το δώκω δαγκωτό» χαρακτήριζαν την «πολιτική σκέψη» τους…

Μια ακόμη ενδιαφέρουσα παροιμιακή φράση αξίζει να σχολιαστεί…Είναι η φράση «η κάρπη είναι κάρπικη», που σημαίνει ότι κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει εκ των προτέρων το τελικό αποτέλεσμα που θα βγεί απ’ αυτήν.(Σ.Σ. Σήμερα κάτι παραπάνω ξέρουμε, με τη… βοήθεια πάνω από 30 εταιρειών έρευνας της κοινής γνώμης).
Τον ίδιο «αγνωστικισμό» εξέφραζαν με το δίστιχο:

Πρώτη φορά συνάντησα τέτοιο κουτί ρημάδι
«όχι» να ρίχνεις το πρωί και «ναι» νάναι το βράδυ,

το οποίο μάλλον είναι εμπνευσμένο από πανελλήνιο αντίστοιχο, ως λαϊκό «ποιητικό αποτέλεσμα» για την πολιτική πρακτική της «αλήστου μνήμης» επταετούς δικτατορίας του 1967.

Πάντως αξίζει να εντοπίζουμε εκτός από τη θυμοσοφική της αξία και τη λαϊκή επινόηση της παρετυμολογίας της προηγούμενης φράσης από το επίθετο «κάρπικος». Λέγεται «κάρπη» επειδή μ’ αυτήν μπορείς να ξεγελάσεις, να κάνεις μ’ αυτήν «κάρπικη» κάθε σου υπόσχεση».